وقتی بازیکنان جوان زینت‌المجالس می‌شوند
افزایش میانگین سنی لیگ ایران به گفته رئیس فدراسیون فوتبال، ریشه در پایین آمدن قدرت ریسک مربیان به دلیل اولویت داشتن نتیجه‌گرایی در باشگاه‌ها دارد.
به گزارش کیمیای ایران آنلاین، صحبت‌های رئیس فدراسیون فوتبال و اعتراف او به میانگین بالای سنی تیم‌های لیگ برتر، از یک واقعیت تلخ پرده برداشت، واقعیتی که خروجی آن به صورت آشکار در تیم ملی فوتبال هم مشاهده می‌شود. مهدی تاج در حاشیه جلسه‌ای که با مسئولان سازمان لیگ داشت، گفت: «لیگ ما تقریباً پیر است و باید به جوانگرایی آن فکر کرد. این آفتی است که وجود دارد و در تیم ملی نیز این مشکل را داشتیم که خوشبختانه جوانگرایی محسوسی انجام شد. هیچ تیم ملی در دنیا قوی نیست مگر اینکه لیگ پربازده پشت آن باشد. تیم ملی برآمده از لیگ است. برای تعدادی از بازیکنان نوجوان، جوان و امید جایی برای بازی نیست.»
بالارفتن میانگین سنی تیم‌های لیگ در شرایطی است که فدراسیون فوتبال در چند فصل اخیر با افزایش سهمیه‌های زیر ۲۳ سال و زیر ۱۹ سال به دنبال این است که باشگاه‌ها به استفاده از بازیکنان جوان ترغیب شوند. بر اساس آیین‌نامه لیگ برای فصل جاری هر تیم در در لیست ۳۳ نفره می‌توانست ۱۹ بازیکن بزرگسال در لیست خود داشته باشد و ۶ سهمیه زیر ۲۳ (متولدین ۱۱ دی ۷۹ به بعد) به خدمت بگیرد. همچنین ۶ سهمیه بازیکن زیر ۲۱ سال (متولدین ۱۱ دی ۸۱ به بعد) در لیست تیم‌ها گنجانده شده است.
تدابیری که برای استفاده بیشتر از بازیکنان جوان در لیگ اندیشیده شده است، به نظر می‌رسد با توجه به آماری که رئیس فدراسیون فوتبال دیروز اعلام کرد، چندان نتوانسته است اثربخش باشد و میانگین سنی لیگ را پایین بیاورد:« در لیگ برتر طبق آماری که دادند هزار و هشت نفر ثبت‌نام کردند. ۵۴۸ بازیکن داخل زمین رفتند. نشان می‌دهد که یک جای کار اشکال دارد. ۵۰ درصد بازیکنانی که در لیگ بودند دو سال پیش بازی کردند. پارسال ۶۲۴ نفر ثبت کردند و ۴۸۴ نفر بازی کردند. یک مقدار وضع بهتر شد ولی مطلوب نیست.»
آمار اعلام شده توسط رئیس فدراسیون فوتبال گویای این است که به نظر می‌رسد ۱۲ سهمیه در نظر گرفته شده زیر ۲۱ و زیر ۱۹ سال برای باشگاه‌ها، کمتر فرصت بازی کرده‌اند و بیشتر برای اینکه جایی خالی نماند، نام‌شان ثبت شده است. البته این منهای پدیده‌هایی است که با وجود سن کم، خودشان را به مربیان تحمیل و فرصت بازی پیدا می‌کنند. در مجموع اما بازیکنان جوان تنها زینت‌المجلاس باشگاه‌ها هستند و با توجه به آمار اعلامی رئیس فدراسیون فوتبال به نیمی از بازیکنانی که در لیگ ثبت‌نام می‌شوند و در لیست تیم‌ها قرار می‌گیرند، فرصت بازی نمی‌رسد.
بیتوجهی به جوانگرایی در لیگ سبب شده که تیم ملی هم با این مشکل روبرو باشد، به طوری که میانگین سنی تیم ملی در جام ملت‌های آسیا، ۲۸ سال و ۶ ماه یکی از پیرترین تیم‌های حاضر در قطر بود، مسئله‌ای که در جام‌جهانی دو سال پیش هم مشهود و تیم ملی با میانگین سنی ۲۸ سال و ۹ ماه، رکورد پیرترین تیم جام جهانی را به نام خودش ثبت کرد. تیم ملی در جام ملت‌های آسیا هم دومین تیم پیرو مسابقات لقب بگیرد.
اما چرا فوتبال ایران علاقه‌ای به جوانگرایی نشان نمی‌دهد؟ یکی از مهم‌ترین دلایل عدم استفاده از بازیکنان جوان را در ترکیب تیم‌های لیگ باید در رویکرد صرف نتیجه‌گرایی باشگاه‌ها جست‌وجو کرد، باشگاه‌هایی که با توجه انتظاراتی که از مربیان می‌رود، بیشتر سعی می‌کنند روی استفاده از بازیکنان باتجربه و پا به سن گذاشته حساب باز کنند و روی بازیکنان جوان حساب نکنند.
البته بدیهی است که در فوتبال دنیا، نتیجه‌گرایی یک اولویت بدیهی است که اصولا فلسفه باشگاه‌ها با کسب نتیجه گره خورده و این هدف در لیگ ایران اما سبب شده مربیان عصا به دست و با احتیاط درباره استفاده از بازیکنان جوان تصمیم بگیرند و اصولا رویکرد محتاطانه‌ای داشته باشند.
می‌توان گفت فوتبال ایران در عرصه باشگاهی قدرت ریسک کردن را از دست داده و مربیان آن با توجه به فشارهایی از سوی مدیریت و هواداران برای کسب نتیجه روی دوش آنهاست، با نگاهی حسابگرانه و بر اساس تجربه یک بازیکن، برای حضورش در ترکیب تصمیم می‌گیرند، تصمیم‌هایی که در آن ریسک را به حداقل می‌رسانند تا همان طور که تاج هم اشاره کرده است لیگ ایران یک لیگ پیر لقب بگیرد.
برای جلوگیری از از پیرتر شدن لیگ و رفتن باشگاه‌ها به سمت جوانگرایی، فوتبال ایران به مربیانی جسور با قدرت ریسک احتیاج دارد، مربیانی که برای رسیدن به هدف‌هایشان در کنار احتیاطی که لازمه هر فعالیتی است، ریسک‌پذیر هم باشند و به بازیکنان جوان اعتماد کنند.
البته مدیرانی از جنس چنین مربیانی هم باید در راس هرم باشگاه‌ها باشند، مدیرانی که به مربیان فرصت لازم را می‌دهند و در کنار هدف‌گذاری که برای مسابقات انجام می‌دهند، پای ریسک‌های مربیانشان هم میایستند. به خصوص که جوانگرایی یک پروسه بلندمدت است و شاید در کوتاه‌مدت هزینه‌هایی را بر باشگاه تحمیل کند اما تجربه فوتبال جهان نشان داده که اگر جوانگرایی به صورت یک پروسه با برنامه‌ریزی پیش برود، سودبلند مدتی که به باشگاه و فوتبال ملی آن کشور با توجه به کشف استعدادها و پشتوانه‌سازی میرساند از هزینه‌هایی که یک باشگاه در کوتاه‌مدت شاید بدهد، خیلی بیشتر است.
به نظر می‌رسد در صورت در پیش گرفتن چنین روندی می‌توان به پایین آمدن میانگین سنی لیگ برتر و همچنین در ادامه تیم ملی امیدوار بود و در غیر این صورت باید منتظر روزی باشیم که لیگ ایران پیر و پیرتر شود و خروجی آن اندک شود و حتی به صفر برسد.