وکالت بلاعزل چیست و چگونه باید آن را باطل کرد؟

به گزارش پایگاه خبری کیمیای ایران آنلاین ؛ شهرنشینی مستلزم رعایت قوانین و قواعد شهری است و کارشناسان بر این باورند شهرنشینان هنگامی که به حقوق یکدیگر احترام بگذارند و به مسئولیت‌های خویش در برابر شهر و اجتماع عمل کنند، به «شهروند» ارتقا پیدا می‌کنند.

حقوق شهروندی مجموعه حق‌هایی است که هر کدام از شهروندان از آن برخوردارند و باید توسط دیگر شهروندان و حاکمیت رعایت شود، حقوق شهروندی در ایران همچون بسیاری از کشورها پذیرفته شده است که بارزترین و مهم‌ترین نمود آن قانون اساسی است که در اصول ۳۲، ۳۴، ۳۵، ۳۷، ۳۸ و ۳۹ به آن اشاره شده است.

یکی از موضوعات قابل توجه حقوق شهروندی، موضوع وکالت بلاعزل است؛ وکالت به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که وکالت بلاعزل یک نوع از آن است، در وکالت بلاعزل، موکل ضمن دادن اختیارات به وکیل، حق عزل وی را نیز از خود سلب می‌کند، یکی از رایج‌ترین وکالت‌های بلاعزل، وکالت بلاعزل در فروش ملک است که موکل به وکیل ملکی اختیاراتی می‌دهد و همزمان حق عزل وی را از خود سلب می‌کند.

انواع دیگری از وکالت بلاعزل هم وجود دارد که وکالت بلاعزل حضانت فرزند، وکالت بلاعزل طلاق و وکالت بلاعزل پس از فوت از جمله‌ی آنها است، انواع وکالت بلاعزل فروش، مانند وکالت بلاعزل فروش خانه، میان فروشنده و خریدار منعقد می‌شود و در معاملات مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وکالت بلاعزل عام و خاص چیست؟

بهترین تعریف برای وکالت بلاعزل عام این است که وکیل یا همان فردی که وکالت بلاعزل دارد تا آخر عمر و تا لحظه وفات موکلش به طور قانونی اجازه دخالت در تمام امور زندگی او را دارد؛ این وکالت هرگز باطل نمی‌شود و موکل به جز مواردی، تا لحظه مرگ حق ابطال آن را ندارد.

وکالت بلاعزل خاص در واقع همان نسخه تعدیل شده وکالت بلاعزل عام است؛ از این جهت که در این نوع وکالت، وکیل تنها در همان زمینه‌هایی که موکلش تعریف کرده است اجازه دخالت خواهد داشت.

لازم به ذکر است که در این نوع از وکالت هم موکل حق ابطال وکالت را نخواهد داشت و در همان زمینه‌های مشخص شده، وکیل تا پایان عمر موکل اختیار دارد، مگر اینکه زمان محدود و مشخص برای وکالت مشخص شود.

خطرات وکالت بلاعزل

وکالت، یک عقد جایز است و بعد از انعقاد آن، هر یک از طرفین، هر زمان که بخواهد، می‌تواند، عقد را برهم بزند یا با جنون و فوت و سفاهت افراد، این عقد، برهم خواهد خورد، اما، اعطای وکالت بلاعزل، بدین معنا است که امکان فسخ آن، به آسانی قبل نخواهد بود و همین امر، موجب خطراتی برای موکل خواهد شد که این خطرات، عبارتند از:

در خطر افتادن منافع موکل: ممکن است وکیل، اقدام به سوءاستفاده از حدود اختیارات خود، به جهت بلاعزل بودن وکالت کند.

آسان نبودن عزل وکیل: در وکالت بلاعزل، برهم خوردن عقد وکالت و عزل وکیل، با انجام شدن یا از بین رفتن مورد وکالت، امکان پذیر است یا اینکه موکل، در دادگاه، اثبات کند که برخلاف عبارت موجود در وکالت نامه، وکالت یا عزل نشدن وکیل را ضمن عقد خارج لازم، شرط نکرده و بنابراین، توافق میان وی و وکیل، جایز و قابل برهم زدن است، این مشکلات، کار را برای موکل، در صورت پشیمانی، بسیار دشوار خواهد کرد.

وکالت بلاعزل در طلاق

وکالت بلاعزل در طلاق توسط یکی از زوجین به دیگری از طریق دفاتر اسناد رسمی داده می‌شود که راجع به طلاق خلعی، رجعی، بائن، مبالات، حق حضانت اطفال، راجع به مهریه، نفقه، اجرت المثل و هر نوع مورد دیگری دارند یکی از طرفین بدون نیاز به حضور دیگری مبادرت به طلاق از طریق محاکم می‌کند و اینگونه وکالتنامه‌های بلاعزل قابلیت اجرایی در تمام مراحل را دارند.

وکالت بلاعزل در فروش ملک

اگر وکالتی بلاعزل به کسی داده شود و وکیل نسبت به فروش املاک و مستغلات موکل خود اقدام و وجوه دریافتی از معامله را در متن وکالت‌نامه بلاتکلیف بگذارد، در این راستا چنانچه قصد بر پرداخت ثمن معامله از راه فروش باشد صراحت ماده ۳۳۸ قانون مدنی که می‌گوید تملیک عین باید به عوض معلوم باشد می‌تواند موکل حق خود را استیفاء کند.

وکالت بلاعزل بعد از فوت

طبق ماده ۶۷۹ قانون مدنی موکل می‌تواند هر وقت بخواهد وکیل را عزل کند مگر اینکه وکالت وکیل یا عزل نشدن ضمن عقد لازمی شرط شده باشد با مرگ هر یک از طرفین در وکالت بلاعزل هم بقای آن منتفی می‌شود؛ بند ۳ ماده ۶۷۸ به طور مطلق فوت یا جنون وکیل یا موکل را موجب انقضای وکالت می‌داند و مطابق ماده ۹۵۴ همین قانون به عنوان قاعده حکم بر همه عقود جایز، فوت احد طرفین موجب انفساخ عقد جایز خواهد شد.

بدیهی است بلاعزل بودن وکالت و اسقاط حق عزل یا استعفا، ماهیت آن را تغییر نمی‌دهد و آن را به عقدی لازم تبدیل نخواهد کرد، تنها موکل حق عزل وکیل را در مدت محدود یا نامحدود از خود ساقط کرده یا حق استعفای وکیل سلب شده است یا جوهر اذن و نیابت در وکالت در مرحله حدوث عقد وجود داشته، در باقی آن هم مورد نیاز است و با فوت یکی از طرفین در نظام حقوقی ما نمی‌توان پذیرفت که کماکان اذن و نیابت باقی خواهد بود، بلکه، اثر فوت هر یک از دو طرف، انحلال عقد وکالت بلاعزل را در پی خواهد داشت.

وکالت بلاعزل در حضانت فرزند

اگرچه وکالت بلاعزل راجع به فرزندان از طرف یکی از زوجین به دیگری داده می‌شود، لکن طبق ماده ۱۰ قانون مدنی اگر قراردادهای خصوصی مغایر با قانون نباشند نافذ هستند، بدین معنی که قانونگذار می‌گوید دختر تا ۹ سال قمری به بلوغ شرعی می‌رسد و حق انتخاب را با یکی از ابوین می‌تواند داشته باشد و پسر (اولاد ذکور) همین امتیازات در سنین ۱۵ سال قمری می‌رسد و در اینجا است که اگر تضادی بین وکالتنامه و حق انتخاب به وجود آید مرجع رسیدگی دادگاه خواهد بود.

مواردی که در وکالت بلاعزل در فروش ملک باید رعایت کنید

• وکالت‌نامه را با حوصله مطالعه و تمام خواسته‌های خود را با جزئیات کامل در آن درج کنید.
• در معاملات ملکی وکالتی با ارزش مالی بالا، اعتبار وکالت‌نامه را از دفترخانه مربوطه استعلام بگیرید.
• پیشنهاد می‌شود تنها در امور اداری از وکالت بلاعزل استفاده کنید و در صورت خرید ملک روند انتقال سند را آغاز کنید.
• جهت تنظیم وکالت‌نامه به دفتر اسناد رسمی مراجعه و وکالت‌نامه را به صورت کتبی در دفترخانه ثبت کنید.
• دو نسخه از وکالت‌نامه تهیه کنید؛ هم برای فروشنده، هم برای خریدار.
• چنانچه شناختی از فرد مقابل ندارید، از معاملات وکالتی خودداری کنید.