کمک ریزاکوسیستم‌ها به ارتقای کیفیت زندگی شهری
ریزاکوسیستم‌ها شامل فضاهای سبز کوچک و پارکلت‌هایی هستند که این روزها در شهرها گسترش یافته‌اند و می‌توانند با اضافه شدن به فضاهای عمومی به ارتقای شهرها و بهبود زندگی شهری کمک کنند.
به گزارش پایگاه خبری کیمیای ایران آنلاین ؛ بسیاری از شهرهای سراسر جهان به سمت ریزاکوسیستم‌ها روی آورده‌اند. منظور از ریزاکوسیستم، نسخه کوچک پارک‌ها و فضاهای سبز است که می‌تواند به افزایش دسترسی و استفاده از فضای عمومی در شهرها کمک کند. افزایش جمعیت شهرها و روبه‌رویی با کمبود زمین یکی از عوامل روی آوردن به این سیستم‌های شهری است تا بتوان از هر زمین کوچک در شهر بیشترین بهره را برد. در واقع ریزاکوسیستم‌ها فرصتی عالی برای پاسخ به چالش افزایش تراکم جمعیت در شهرها و نیاز روزافزون به فضاهای عمومی فراهم می‌کند.
پارکلت‌ها با ظاهری مشابه پارک‌های بزرگ و امکاناتی همچون صندلی‌ها، گیاهان و سایه‌ای برای استراحت رهگذران دارند اما در مقیاس بسیار کوچک به‌طوری که مساحت آنها معمولاً از چند صد متر مربع تجاوز نمی‌کند. محققان طراحی شهری و معماری منظر معتقدند که پارکلت‌ها با وجود اندازه کوچکشان، به‌طور چشمگیری کیفیت زندگی جوامع اطرافشان را افزایش می‌دهند.
افزایش دسترسی به فضای عمومی
پارکلت‌ها اغلب در مناطق شهری متراکم ایجاد می‌شوند که فضا برای پارک‌های عمومی بزرگ‌تر محدود و البته پرهزینه است. در سیدنی، بسیاری از پارکلت‌ها در شهرهای حومه نواحی غربی وجود دارند که پیش از آن فضاهای عمومی در برنامه‌های توسعه شهری در نظر گرفته نشده بود و در حومه شرقی نیز تعداد زیادی در دست ساخت هستند.
بیشتر فضاهای سبز و پارک‌های کوچک با تغییر کاربری زمین‌های کم‌استفاده و بدون انجام بازسازی در مقیاس بزرگ ایجاد می‌شوند. در بعضی موارد، دولت‌های محلی زمین‌های کم استفاده را که معمولاً فرسوده یا برای توسعه تجاری نامناسب هستند، خریداری می‌کنند تا آن را با یک پارک جایگزین کنند. اما راه ساده‌تر، بازپس‌گیری بخشی از خیابان است که با بسته شدن به روی اتومبیل‌ها و تبدیل بخش کوچکی از خیابان به یک فضای تفریحی انجام می‌شود و تمام جامعه می‌توانند از آن لذت ببرند.
برخلاف پارک‌های بزرگ، چندین پارکلت کوچک‌تر را می‌توان به صورت استراتژیک در سراسر یک محله قرار داد تا به افزایش دسترسی و استفاده از فضای عمومی همه شهروندان کمک کند. برخورداری همه شهروندان از فضاهای شهری و توزیع یکنواخت این فضاها در سراسر شهر از اهمیت بسیاری برخوردار است که به شهروندان کمک می‌کند بدون نیاز به برنامه‌ریزی، بخشی از زندگی روزمره خود را در فضاهای عمومی با یکدیگر به اشتراک بگذارند. داشتن فضاهای عمومی و در دسترس نقش اساسی در ایجاد حس اجتماعی بین ساکنان یک شهر یا محله دارد چراکه به مردم کمک می‌کند با هم تعامل داشته باشند و از زندگی لذت ببرند.
افزایش رفاه اجتماعی
زیرساخت‌های سبز که پوشش گیاهی گنجانده‌شده در محیط‌های شهری هستند نیز نقش بسزایی در افزایش رفاه اجتماعی شهروندان و همچنین کمک به محیط زیست دارند که قابل چشم‌پوشی نیست. گرم‌تر شدن مناطق شهری چالشی است که در همه جای زمین روبه‌افزایش است و یکی از راه‌های مقابله با این چالش، افزایش درختانی است که اثر خنک‌کنندگی دارند. فضاهای سبز و باغچه‌های کوچک شهری فضای بیشتری برای توسعه و گسترش پوشش سایبان برای شهرها فراهم می‌کنند.
طراحی پارکلت‌ها در نقاط مختلف می‌تواند متناسب با نیازهای جامعه محلی باشد؛ برای مثال یک پارکلت در مرکز شهر شبیه یک میدان با چند میز و صندلی برای استراحت است، درحالی‌که در یک منطقه مسکونی می‌تواند تجهیزاتی برای بازی کودکان داشته باشد. بنابراین می‌توان گفت مسئولان شهری می‌توانند با استفاده از ریزاکوسیستم‌ها دارایی‌های جامعه را به صورت مقرون‌به‌صرفه و با کمترین اختلال در کل شهر گسترش دهند و از این طریق پاسخگوی نیازهای مردم محلی باشند.
فضاهای عمومی به عنوان زیرساخت اجتماعی در نظر گرفته می‌شوند که باید از نظر مزایای رفاهی ارزش‌گذاری شوند. جامعه سالم و شاد به تنوع فضاهای عمومی با کیفیت نیاز دارد که ریزاکوسیستم‌ها به این امر کمک خواهند کرد.
مقابله با چالش‌های زیست‌محیطی
گرم شدن کره زمین و گسترش ساختمان‌سازی در شهرها، اثر جزیره گرمایی شهری و نتایج نامطلوب آن بر سلامت و بهداشت را تشدید می‌کند. زیرساخت سبز یک اثر خنک‌کنندگی در شهرها ایجاد می‌کند و می‌تواند اثر جزیره گرمایی را کاهش دهد. مطالعات و تحقیقات انجام شده در شهرهای اروپایی، ظرفیت خنک‌کنندگی درختان را بین ۱.۱ درجه سانتیگراد به‌طور متوسط تا ۲.۹ درجه سانتیگراد تخمین می‌زند.
قانون احیای طبیعت حداقل ۱۰ درصد پوشش درختی را برای شهرهای اروپایی توصیه می‌کند؛ این در حالی است که مطالعات انجام شده توصیه می‌کنند که محله‌های شهری ۳۰ درصد پوشش درختی را برای بهبود ریز اقلیم، کیفیت هوا و سلامت در اهداف طراحی و برنامه‌ریزی خود قرار دهند.
برای تعیین کمیت مزایای بالقوه افزایش پوشش درختان شهری، محققان مرگ‌ومیر سالانه تابستان در بزرگسالان بالای ۲۰ سال را که به جزایر گرمایی نسبت داده می‌شود، تخمین زدند و به این نتیجه رسیدند که با افزایش پوشش گیاهی به‌ویژه درختان به ۳۰ درصد می‌توان از این مرگ‌ومیرها جلوگیری کرد.
محققان دریافتند که جزایر گرمایی باعث افزایش میانگین دما در شهرهای شمال اروپا همچون گلاسکو، استکهلم و تالین و شهرهای جنوبی مانند آتن، پالرمو و سویا به میزان ۱.۵ درجه سانتیگراد می‌شود که نتیجه آن ۶ هزار و ۷۰۰ مرگ زودرس در تابستان معادل ۴.۳ درصد از کل مرگ و میرهای تابستان است. بر اساس یافته‌های این محققان، ۷۸ درصد از کل جمعیت کشورهای اروپایی افزایش دمای بیشتر از یک درجه سانتیگراد و ۲۰ درصد بیشتر از دو درجه سانتیگراد را تجربه خواهند کرد.
افزایش پوشش درختی تا ۳۰ درصد، دما را به‌طور متوسط ۰.۴ درجه سانتیگراد در شهرها کاهش می‌دهد که در بعضی مناطق این میزان به ۵.۹ درجه سانتیگراد هم می‌رسد. این کاهش دما می‌تواند مانع از دو هزار و ۶۴۴ مرگ زودرس، حدود ۱.۸ درصد از کل مرگ و میرهای تابستانی در شهرهای اروپایی شود.
بعضی از شهرهای کشورهای اروپای مرکزی و جنوبی شامل اسپانیا، ایتالیا، مجارستان، کرواسی و رومانی، بالاترین میزان مرگ منتسب به جزیره گرمایی را دارند و به همین دلیل افزایش پوشش درختی را در اولویت برنامه‌های خود قرار داده‌اند. شهرهایی که از قبل پوشش درختی کافی دارند، نیاز کمتری به این برنامه دارند و به‌جای آن به توزیع برابر فضاهای سبز در شهر به‌ویژه در مناطق محروم اجتماعی‌اقتصادی مشغول شده‌اند.
تنوع قابل‌توجهی در ترکیب ریزاکوسیستم‌های شهری در سراسر جهان وجود دارد که ناشی از عواملی همچون فراوانی فضای سبز، قرار گرفتن در معرض خاک، معماری شهر و زیرساخت‌های موجود در شهرها است. عوامل دیگری مانند جغرافیا و آب‌وهوا نیز بر میزان رشد این اکوسیستم‌ها در مناظر شهری تأثیر می‌گذارد و می‌توان گفت هیچ دو شهری ریز اکوسیستم یکسانی ندارند.
در ادامه چند نمونه از برترین ریزاکوسیستم‌های شهری در جهان مطرح می‌شود.
پارکلت Leshan| شانگهای، چین
پارکلت Leshan که با عنوان «خوشحالی مشترک» شانگهای شناخته می‌شود، یک گذر ۸۰ متری فضای سبز است که فضاهای مهم شهر را از طریق گالری‌ها به هم متصل می‌کند و ویژگی‌های چندگانه این فضاها شامل فضای مطالعه، بازی کودکان و تجهیزات تناسب اندام را در خود ادغام می‌کند. طرح پارکلت لشان یک طرح تلفیقی از مطالعات رفتار مدرن و اقتباس کلاسیک از روش شانشوی (Shanshui) است.
پارکلتGreenacre | نیویورک، ایالات متحده آمریکا
پارکلت Greenacre با جذب بیش از ۲۰۰ هزار بازدیدکننده در هر سال، تجربه یک فضای سبز صمیمی را در محیط شهری ارائه می‌دهد. این پارکلت یک آبشار خیره‌کننده روی یک بلوک گرانیتی دارد که به یک نهر در امتداد ورودی می‌ریزد. بازدیدکنندگان می‌توانند در میان درختان سرسبز و گل‌های فصلی بنشینند و از شنیدن صدای آب لذت ببرند
پارک Udaan | اودی‌پور، هند
شهرنشینی سریع اودی‌پور مسئولان را به اجرای پارک Udaan واداشت که سواحل دریاچه تاریخی Swaroop Sagar را احیا کند. این مینی‌پارک تعداد زیادی از پرندگان مهاجر را به خود جذب می‌کند و به فضای جدیدی برای علاقه‌مندان به حیات‌وحش تبدیل شده است. در طراحی این پارک از توپوگرافی طبیعی استفاده شده است و دنباله‌ای از مناظر تعاملی با یک مسیر به هم متصل شده‌اند و امکان بازی و شناخت حیات‌وحش را برای کودکان فراهم می‌کند. سازه‌های این پارک کوچک از مواد قابل‌بازیافت و موادی که قابلیت تغییر کاربری دارند ساخته شده است.
